Perqendrimi i tretesirave. Perqendrimi molar | Kimia 8

Perqendrimi i tretësirave

Në jetën e përditshme, në përgatitjen e ushqimeve, të barnave, të pijeve etj, përdorim raporte masash ose vëllimesh midis substancave përbërëse. Shpesh në etiketat e disa produkteve shohim përqëndrimet në përqindje të substancave përbërëse të tyre. Në të gjitha rastet kemi të bëjmë me një concept kimit, atë të përqëndrimit të tretesirave.

Përkufizim: “Sasia e substancës së tretur që ndodhet në një sasi të caktuar tretësire ose tretësi, quhet perqendrim i trtësirës”.

Perqendrimi i tretësirave shprehet në mënyra të ndryshme. Në do të njihemi me disa nga mënyrat e paraqitjes së përqëndrimit të tretësirave, të cilat përdoren gjerësisht në praktikë.

Perqendrimi në raport mase

Shpreh raportin në masë midis substancës së tretur dhe tretësit.

Shembull 1

Tretësira ujore e acidit klorhidrik, raporti 1:2 në masë, është tretësira që përmbanë: 1 pjesë në masë (g) acid dhe 2 pjesë në masë (g) ujë.

Perqendrimi në raporte vëllimi

Shpreh raportin në vëllim midis substancës së tretur dhe tretësit.

Shembull 2

Tretësira ujore e acidit klorhidrik, raporti 1:2 në vëllim, është tretësira që përmbanë: 1 pjesë në vëlim (ml) acid dhe 2 pjesë në vëllim (ml) ujë.

Perqendrimi në përqindje në masë dhe vëllim

Shpreh sasinë në masë (ose vëllim) të substancës së tretur në 100 pjesë në masë (ose vëllim) të tretësirës.

Shembull 3

a) Tretësira 20% e hidroksidit të natriumit përmbanë 20g hidroksid natriumi dhe 80g ujë. Masa ë tretësirës është 100g.

b) Tretësira 10% e alkoolit në ujë përmbanë 10 ml alkool dhe 90ml ujë. Vëllimi i tretësirës është 100ml.

perqendrimi në përqindje jepet me formulën:

C% $\displaystyle =\frac{{{m}_{1}}}{m}\cdot 100$

$\displaystyle {{m}_{1}}\to$ masa e substancës së tretur.

$\displaystyle m\to$ masa e tretësirës.

$\displaystyle m={{m}_{1}}+{{m}_{{{H}_{2}}O}}$

C% $\displaystyle =\frac{{{v}_{1}}}{v}\cdot 100$

$\displaystyle {{v}_{1}}\to$ vëllimi i substancës së tretur.

$\displaystyle V\to$ vëllimi i tretësirës.

Perqendrimi molar

Perqendrimi molar shpreh numrin e moleve të substancës së tretur në 1 litër tretësirë.

Shembull 4

Tretësira 2M (lexohet 2-molare) e acidit sulfuric ( $\displaystyle {{H}_{2}}S{{O}_{4}}$ ) përmbanë 2 mole $\displaystyle {{H}_{2}}S{{O}_{4}}$ ( $\displaystyle {{m}_{{{H}_{2}}S{{O}_{4}}}}=98g$ , 2 mol 196g) në 1 litër tretësirë.

Perqendrimi molar jepet me formulën:

$\displaystyle {{C}_{M}}=\frac{n}{V}$

Meqë $\displaystyle n=\frac{m}{M}$ , këmi:

$\displaystyle {{C}_{M}}=\frac{m}{M\cdot V}$

$\displaystyle m\to$ masa e substancës së tretur.

$\displaystyle M\to$ masa molare e substancës së tretur.

$\displaystyle V\to$ vëllimi i tretësirës në litra.

$\displaystyle n\to$ numri i moleve të substancës së tretur.

Ushtrime të zgjidhura

Ushtrimi 1

Sa gramë klorur natriumi ndodhen në 450g tretësirë me përqëndrim 12%?

Zgjidhje

Shkruajmë të dhënat:

$\displaystyle m=450g$

C% $\displaystyle =12$ %

$\displaystyle {{m}_{1}}=?$

Shkruajmë formulën:

C% $\displaystyle =\frac{{{m}_{1}}}{m}\cdot 100$

Nga formula, veçojmë $\displaystyle {{m}_{1}}$ :

$\displaystyle {{m}_{1}}=\frac{C\cdot m}{100}$

$\displaystyle {{m}_{1}}=\frac{12\cdot 450}{100}$

$\displaystyle {{m}_{1}}=54g$

Ushtrimi 2

Cili do të jetë perqendrimi në përqindje i tretësirës që përmbanë 15g sulfat natriumi në 60g ujë?

Zgjidhje

Shkruajmë të dhënat:

$\displaystyle {{m}_{1}}=15g$

$\displaystyle {{m}_{{{H}_{2}}O}}=60g$

Gjejmë në fillim masën e tretësirës:

$\displaystyle m={{m}_{1}}+{{m}_{{{H}_{2}}O}}=15+65=75g$

Gjejmë përqëndrimin në përqindje:

C% $\displaystyle =\frac{{{m}_{1}}}{m}\cdot 100$

C% $\displaystyle =\frac{15}{75}\cdot 100=20$ %.

Ushtrimi 3

Në 300g tretësirë me përqëndrim 20% shtohen 50g $\displaystyle {{H}_{2}}O$ . Sa për qind do të jetë tretësira e përftuar?

Zgjidhje

Shkruajmë të dhënat:

$\displaystyle m=300g$

C% $\displaystyle =20$ %

Gjejmë në fillim masën e substancës së tretur:

C% $\displaystyle =\frac{{{m}_{1}}}{m}\cdot 100$

Nga formula, veçojmë $\displaystyle {{m}_{1}}$ :

$\displaystyle {{m}_{1}}=\frac{C\cdot m}{100}$

$\displaystyle {{m}_{1}}=\frac{20\cdot 300}{100}=60g$

Pasi shtojmë 50g $\displaystyle {{H}_{2}}O$ , gjejmë masën e tretësirës së përftuar:

$\displaystyle m=300+50=350g$ .

Gjejmë përqëndrimin e tretësirës së përftuar:

C% $\displaystyle =\frac{{{m}_{1}}}{m}\cdot 100$

C% $\displaystyle =\frac{60}{350}\cdot 100=17.1$

Ushtrimi 4

Në 600ml tretësirë janë tretur 60g $\displaystyle NaOH$ . Sa molare është tretësira?

Zgjidhje

Shkruajmë të dhënat:

$\displaystyle m=60g$

$\displaystyle V=600ml=0.6l$

$\displaystyle {{M}_{NaOH}}=40g/mol$

$\displaystyle {{C}_{M}}=?$

Zbatojmë formulën:

$\displaystyle {{C}_{M}}=\frac{m}{M\cdot V}$

$\displaystyle {{C}_{M}}=\frac{60}{40\cdot 0.6}=2.5M$

Ushtrimi 5

Sa gramë acid nitrik $\displaystyle HN{{O}_{3}}$ nevojiten për të gatitur 400ml tretësirë 0.5M?

Zgjidhje

Shkruajmë të dhënat:

$\displaystyle V=400ml=0.4l$

$\displaystyle {{C}_{M}}=0.5M$

$\displaystyle {{M}_{HN{{O}_{3}}}}=63g/mol$

$\displaystyle m=?$

Zbatojmë formulën:

$\displaystyle {{C}_{M}}=\frac{m}{M\cdot V}$ nga ku

$\displaystyle m={{C}_{M}}\cdot M\cdot V$

$\displaystyle m=2.5\cdot 63\cdot 0.4=12.6g$

Shembull 1

Shembull 2

Perqendrimi në përqindje në masë dhe vëllim

Shpreh sasinë në masë (ose vëllim) të substancës së tretur në 100 pjesë në masë (ose vëllim) të tretësirës.

Shembull 3

Perqendrimi molar

Perqendrimi molar shpreh numrin e moleve të substancës së tretur në 1 litër tretësirë.

Shembull 4

Ushtrime të zgjidhura

Ushtrimi 1

Sa gramë klorur natriumi ndodhen në 450g tretësirë me përqëndrim 12%?

Zgjidhje

Ushtrimi 2

Zgjidhje

Ushtrimi 3

Në 300g tretësirë me përqëndrim 20% shtohen 50g . Sa për qind do të jetë tretësira e përftuar?

Zgjidhje

Ushtrimi 4

Në 600ml tretësirë janë tretur 60g . Sa molare është tretësira?

Zgjidhje

Ushtrimi 5

Zgjidhje

Në 300g tretësirë me përqëndrim 20% shtohen 50g $\displaystyle {{H}_{2}}O$ . Sa për qind do të jetë tretësira e përftuar?

Në 600ml tretësirë janë tretur 60g $\displaystyle NaOH$ . Sa molare është tretësira?