Metalet e grupeve B

Elementët e grupeve IB-VIIIB quhen metale kalimtare. Të gjitha këto element kanë nga dy elektrone në shtresën e jashtme. Metalet kalimtare shfaqin më shumë se një valencë.

Në tabelën e mëposhtme po japim të dhëna për disa nga elementët e grupeve B

Emri	Simboli	Grupi	Valenca
Bakri	Cu	IB	I, II
Kromi	Cr	VIB	II, III, VI
Mangani	Mn	VII	II, III, IV, VI, VII
Hekuri	Fe	VIIIB	II, III, VI

Hekuri

Hekuri është një nga elementët më të përhapur në koren e tokës (rreth 47%). Në natyrë gjendet në trajtë mineralesh.

Nga mineralet më të rëndësishme përmendim piritin $\displaystyle Fe{{S}_{2}}$ dhe hematite $\displaystyle F{{e}_{2}}{{O}_{3}}$ .

a) Vetitë fizike

Hekuri është metal me ngjyrë hiri të bardhë, përcjellës i mirë i nxehtësisë dhe rrymës elektrike, petëzohet, telëzohet.

b) Vetitë kimike

Gjatë reaksioneve kimike, atomet e hekurit mund të lëshojnë 2 ose 3 elektrone duke formuar kationet $\displaystyle F{{e}^{2+}}$ dhe $\displaystyle F{{e}^{3+}}$ .

Hekuri është një element aktiv. Ai vepron me oksigjenin e ajrit sipas rekasionit

$\displaystyle 4Fe+3{{O}_{2}}=2F{{e}_{2}}{{O}_{3}}$

Vepron me jometalet dhe formon kripëra:

$\displaystyle Fe+C{{l}_{2}}=FeC{{l}_{2}}$

Hekuri vepron me tretësirat e holluara të acideve $\displaystyle HCl$ , $\displaystyle {{H}_{2}}S{{O}_{4}}$ duke çliruar hidrogjen:

$\displaystyle Fe+2HCl=FeC{{l}_{2}}+{{H}_{2}}\uparrow$

Kromi

Kromi është element i grupit VIB. Ai nuk gjendet i lirë në natyrë. Ai gjendet ne trajtë mineralesh, të cilat shpesh janë shoqëruese të mineraleve të hekurit.

a) Vetitë fizike dhe kimike

kromi është metal i bardhë me shkëlqim të theksuar metalik, mjaft rezistent ndaj agjentëve atmosferikë.

Kromi ka veti kimi të ngjashme me hekurin.

b) Përbërjet e kromit

kromi përdoret për veshjen e metaleve aktive. Ky process quhet kromim. Nga përbërjet më të rëndësishme përmendim oksidi i kromit (III) $\displaystyle C{{r}_{2}}{{O}_{3}}$ , kromati i kaliumit $\displaystyle {{K}_{2}}Cr{{O}_{4}}$ , bikromati i kaliumit $\displaystyle {{K}_{2}}C{{r}_{2}}{{O}_{7}}$ . Përbërjet e kromit përdoren në industrinë tekstile, atë të regjjes së lëkurëve, bojeravë ngjyruese.

Bakri

Bakri është element i grupit IB

a) Vetitë fizike

bakri ka ngjyrë të kuqerremtë, petëzohet, telëzohet, përcjell mirë rrymën elektrike dhe nxehtësinë. Në natyrë gjendett në trajtë mineralesh.

b) Vetitë kimike

bakri vepron me oksigjenin, klorin, squfurin. Ai vepron me acidin nitrik ( $\displaystyle HN{{O}_{3}}$ ) të holluar dhe të përqëndruar, por nuk çliron hidrogjen.

Përbërjet kryesore të bakrit

Përbërjet një valente janë më pak të qëndrueshme se përbërjet dy valente.

Valenca	Oksidet	Baza	Kripërat
I	$\displaystyle C{{u}_{2}}O$	$\displaystyle CuOH$	$\displaystyle CuCl$
II	$\displaystyle CuO$	$\displaystyle Cu{{\left( OH \right)}_{2}}$	$\displaystyle CuS{{O}_{4}}$ , $\displaystyle Cu{{\left( N{{O}_{3}} \right)}_{2}}$